Voor mensen die prima kunnen zien is het bijna geheimtaal, voor blinden en (zwaar) slechtzienden is het een uitkomst: braille. Dit lees- en schrijfalfabet, dat speciaal voor blinden is ontwikkeld, is officieel in gebruik sinds halverwege de negentiende eeuw. De Fransman Louis Braille, die sinds zijn derde levensjaar blind was, ontwikkelde het echter al in 1824/1825. Braille is een reliëfalfabet: een blinde persoon kan de puntjes, die in het papier zijn gedrukt, ‘lezen’ met zijn vingertoppen.
Waar is braille op gebaseerd?
Het idee voor een reliëfalfabet voor blinden ontstond bij Louis Braille waarschijnlijk door een specifieke Franse militaire uitvinding. Deze uitvinding was een systeem van twaalf puntjes, waardoor men ook ‘s nachts boodschappen aan elkaar kon doorgeven. Het huidige braille zit iets anders in elkaar, omdat tenslotte het hele alfabet beschikbaar moet zijn. De puntjes van braille zijn gegroepeerd op rasters van 2 bij 3 puntjes (vergelijkbaar met het getal 6 op een dobbelsteen). In totaal zijn er 63 tekens mogelijk.
De afbeelding hieronder is afkomstig van Lifehacking.com, en geeft een goed overzicht van het puntjessysteem.
Deze taal leer je niet ‘zo even’
Braille is geen alfabet dat je je in een uurtje eigen maakt. Lettercombinaties, letters met accenten, cijfers, leestekens, zelfs het dollarteken: om het allemaal onder de knie te krijgen, ben je wel even bezig. Welke puntjes je voor bepaalde letters gebruikt, hangt af van de plek die de letter heeft in het alfabet. Voor de letters a t/m j (groep 1) worden alleen de puntjes 1, 2, 4, en 5 gebruikt. Bij de letters k t/m t (groep 2) komt punt 3 erbij en voor de resterende letters wordt punt 6 erbij gebruikt. Grappig feitje: dit laatste is niet het geval bij de letter w, die Louis Braille heeft ingedeeld bij de bijzondere combinaties. Je leest het al: er is veel om rekening mee te houden als je braille zou willen leren!
Wereld Brailledag
Ieder jaar wordt op 4 januari Wereld Brailledag gevierd. 4 januari is namelijk de verjaardag van Louis Braille. Het doel van deze dag is om meer aandacht te genereren voor het belang en de betekenis van dit speciale alfabet voor blinden en slechtzienden. Naast Wereld Brailledag zijn er nog diverse initiatieven over de hele wereld: zo heeft Schotland in oktober 2017 de Nationale Brailleweek.
